KAMU İHALELERİNDE YABANCI ŞİRKETLERİN ETKİNLİĞİ ANALİZİ
YABANCI ŞİRKETLERİN, KAMU İHALELERİ ETKİNLİK ANALİZİ
Yabancı yüklenicilerin Kamu İhalelerindeki sayıları, aldıkları sözleşmelerin tutarı ve oranları aşağıdaki çizelge ve grafiklerde gösterilmiştir:
Çizelge-1 (Sözleşme İmzalayan Yabancı Yüklenici Sayısı ve Toplam Yüklenici Sayısına Oranı)
|
Yıllar
|
AB Ülkesi Şirketler
|
ABD Ülkesi Şirketler
|
Diğer Yabancı Ülke Şirketler
|
|
Sayısı (Adet)
|
Oranı (%)
|
Sayısı
(Adet)
|
Oranı (%)
|
Sayısı
(Adet)
|
Oranı
(%)
|
|
2007
|
398
|
0,22
|
232
|
0,13
|
138
|
0,08
|
|
…
|
…
|
…
|
…
|
…
|
…
|
…
|
|
2013
|
198
|
0,41
|
52
|
0,11
|
84
|
0,17
|
|
2014
|
238
|
0,50
|
64
|
0,13
|
137
|
0,29
|
|
2015
|
186
|
0,38
|
48
|
0,10
|
106
|
0,22
|
|
2016
|
154
|
0,32
|
30
|
0,06
|
88
|
0,18
|
|
2017
|
205
|
0,41
|
32
|
0,06
|
118
|
0,24
|
Grafik-1 (Sözleşme İmzalayan Yabancı Yüklenici Sayısı ve Toplam Yüklenici Sayısına Oranı)
Çizelge-2 (Yabancı Yüklenicilerin Aldığı Sözleşme Tutarı ve Toplam Sözleşme Tutarına Oranı)
|
Yıllar
|
AB Ülkesi Şirketler
|
ABD Ülkesi Şirketler
|
Diğer Yabancı Ülke Şirketleri
|
|
Tutar
(TL)
|
Oran (%)
|
Tutar
(TL)
|
Oran (%)
|
Tutar
(TL)
|
Oran (%)
|
|
2007
|
3.793.150.000
|
6,22
|
62.520.000
|
0,10
|
454.497.000
|
0,75
|
|
…
|
…
|
…
|
…
|
…
|
…
|
…
|
|
2013
|
1.310.054.000
|
1,32
|
55.421.000
|
0,06
|
689.973.000
|
0,70
|
|
2014
|
975.251.540
|
0,92
|
64.973.500
|
0,06
|
674.717.770
|
0,64
|
|
2015
|
770.500.000
|
0,55
|
25.371.000
|
0,02
|
1.222.225.000
|
0,87
|
|
2016
|
864.388.000
|
0,51
|
12.945.000
|
0,01
|
1.582.907.000
|
0,93
|
|
2017
|
524.456.000
|
0,23
|
41.691.000
|
0,02
|
2.940.780.000
|
1,28
|
Grafik-2 (Yabancı Yüklenicilerin Aldığı Sözleşme Tutarı ve Toplam Sözleşme Tutarına Oranı)
SONUÇ VE ANALİZ:
Çizelgelerden ve Grafiklerden aşağıdaki sonuçları çıkmak mümkündür:
1. Kamu ihaleleri kapsamında, AB ve ABD Şirketlerin sözleşme yapma oranları ve sözleşme tutarları, azalmaktadır. Bu firmaların yerini ise Yerli Firmalar ile Diğer Ülke Firmalarının (Çin, G.Kore, İran, Rusya…) aldığı anlaşılmaktadır.
2. Kamu İhalelerinde etkinliği en fazla azalan ABD şirketleridir. 2017 yılında sözleşme yapan sadece ABD 32 firması kalmıştır. Bunların genel sözleşme içindeki payı ise sadece %0.02 dir!
3. Bu durumun, son yıllarda çıkarılan ve Yerli Ürün kullanılmasının teşvik edilmesi ile Yerli Ürünler ve Yerli İstekliler lehine uygulanan fiyat avantajının yol açtığı anlaşılmaktadır.
4.Yabancı şirketlerin azalmasının bir diğer açıklaması da, yabancı firmaların Türkiyede şube açıp, Türk Kanunlarına göre "Yerli İstekli" kapsamında değerlendirilmesidir. Herşeye rağmen, yabancı şirketler, mal alım ihalelerinde daha fazla etkin olup, %11.3 gibi bir paya sahiptir. (Bkz. Esra Çeviker GÜRAKAR, Kayırma Ekonomisi, 1. Baskı, İletişim Yayınları 2018- İstanbul, s.146) 12.07.2018
(Detaylı bilgi için KILIÇ HUKUK OFİSİ ile iletişime geçiniz.)