KAMU İHALE İPTALLERİNİN ANALİZİ
KAMU İHALE İPTALLERİNİN ANALİZİ
İhale iptal gerekçelerini üçe ayırmak mümkündür;
1.İdareden Kaynaklanan Gerekçeler;
İhalenin iptalinde doğrudan gerekçeler;
İhale ilanı ve dokümanının (idari şartname, sözleşme tasarısı, teknik şartname, v.b.) uygun hazırlanmaması, ödeneğin yetersiz kalması, ihtiyacın ortadan kalkması, rekabetin sağlanamaması, ihale usulünün değiştirilmesidir.
İhalenin iptalindeki dolaylı gerekçeler; İhale yetkilisi ve İdarelerin ihale üzerinde kalan/kalması muhtemel isteklilerle sözleşme yapmaya yanaşmamaları ve diğer faktörlerdir.
2.İhaleye Katılanlardan Kaynaklanan Gerekçeler;
İhalenin iptalinde doğrudan gerekçeler; İhaleye teklif çıkmaması veya geçerli teklif verilmemiş olması, yaklaşık maliyetin üzerinde teklif verilmesi, ihale üzerinde kalan isteklilerin sözleşme imzalamamasıdır.
İhalenin iptalindeki dolaylı gerekçeler; ihale şartlarının kötüleşmesi, piyasadaki belirsizlikler, döviz kuru baskısı nedeniyle teklif verilememesidir.
3.KİK veya Mahkeme Kararları;
KİK veya Mahkeme kararları neticesinde ihalenin iptali söz konusu olmaktadır. KİK, yapılan itirazen şikayet başvuruları sonucu ihalelerin iptaline veya İdarelerin yaptığı ihale iptallerinin iptaline karar verebilmektedir. Örneğin 2017 yılında; 3.524 adet uyuşmazlık kararlarının %5,31’inde ihalenin iptal edilmesi yönünde, %1,22 idarelerce alınan ihalenin iptali kararlarının iptali yönünde karar vermiştir.
İhalelerin sayıları ve ihale iptal edilme yüzdeleri aşağıdaki çizelge ve grafiklerde gösterilmiştir:
Çizelge-1 (Yapılan Mal Alımı İhalelerinin İptal Edilme Oranı)
|
Yıllar
|
Yapılan Mal Alımı İhale Sayısı
|
İhale Tarihinden Sonra İptal Edilen İhale Sayısı
|
Mal Alımlarında İhale İptal Oranı (%)
|
|
2013
|
87.499
|
6.948
|
7,94
|
|
2014
|
83.607
|
6.432
|
7,69
|
|
2015
|
87.927
|
7.065
|
8,03
|
|
2016
|
86.065
|
6.174
|
7,17
|
|
2017
|
69.417
|
7.528
|
10,84
|
Çizelge-2 (Yapılan Yapım İşi İhalelerinin İptal Edilme Oranı)
|
Yıllar
|
Yapılan Yapım İşi İhale Sayısı
|
İhale Tarihinden Sonra İptal Edilen İhale Sayısı
|
Yapım İşi İhale İptal Oranı(%)
|
|
2013
|
29.440
|
3.958
|
13,44
|
|
2014
|
20.632
|
2.588
|
12,54
|
|
2015
|
25.287
|
3.183
|
12,59
|
|
2016
|
25.983
|
3.372
|
12,98
|
|
2017
|
24.480
|
3.794
|
15,50
|
Çizelge-3 (Yapılan Hizmet Alımı İhalelerinin İptal Edilme Oranı)
|
Yıllar
|
Hizmet Alımı İhale Sayısı
|
İhale Tarihinden Sonra İptal Edilen İhale Sayısı
|
Hizmet Alımı İhale İptal Oranı (%)
|
|
2013
|
58.287
|
7.435
|
12,76
|
|
2014
|
53.164
|
6.904
|
12,99
|
|
2015
|
50.515
|
7.251
|
14,35
|
|
2016
|
47.823
|
6.350
|
13,28
|
|
2017
|
40.903
|
8.732
|
21,35
|
Çizelge-4 (Yapılan Danışmanlık Alımı İhalelerinin İptal Edilme Oranı)
|
Yıllar
|
Danışmanlık Alımı İhale Sayısı
|
İhale Tarihinden Sonra İptal Edilen İhale Sayısı
|
Danışmanlık Alımı İhale İptal Oranı
|
|
2013
|
498
|
59
|
11,85
|
|
2014
|
476
|
55
|
11,55
|
|
2015
|
598
|
78
|
13,04
|
|
2016
|
566
|
55
|
9,71
|
|
2017
|
460
|
107
|
23,26
|
Çizelge-5 (KİK Tarafından Yapılan İhale İptali ve İhalenin İptalinin İptaline Yönelik Verdiği Kararların Oranı)
|
Yıllar
|
KİK İhale İptali
(Ad.)
|
KİK İhale İptali
(%)
|
KİK’nun İhaleyi İptal Eden İdarenin Kararını İptali (Ad.)
|
KİK’nun İhaleyi İptal Eden İdarenin Kararını İptali (%)
|
KİK’nun İhale İptalin Karar Verdiği İhale Oranı
|
|
2013
|
308
|
6,11
|
20
|
0,40
|
5,71
|
|
2014
|
288
|
6,77
|
21
|
0,49
|
6,28
|
|
2015
|
179
|
4,92
|
20
|
0,55
|
4,37
|
|
2016
|
113
|
3,42
|
25
|
0,76
|
2,66
|
|
2017
|
187
|
5,31
|
43
|
1,22
|
4,09
|
Çizelge-6 (İptal Edilen İhalelerin Toplam İhalelere Göre Oranı)
|
Yıllar
|
Yapılan Toplam İhale Sayısı
|
İptal Edilen Toplam İhale Sayısı
|
İhale İptal Oranı
(%)
|
|
2013
|
175.724
|
18.400
|
10,47
|
|
2014
|
157.879
|
15.979
|
10,12
|
|
2015
|
164.327
|
17.577
|
10,70
|
|
2016
|
160.473
|
15.951
|
9,93
|
|
2017
|
135.260
|
20.161
|
14,91
|
Grafik-1 (Son 5 Yıl İçerisindeki İhale İptalleri ve İhale Türlerine Göre Dağılımı)
SONUÇ VE ANALİZ:
Çizelgelerden ve Grafikten aşağıdaki sonuçları çıkmak mümkündür:
1. İhale iptallerinde en fazla artış 2017 yılında olmuştur. 2017 yılına kadar, yapılan her ihalenin iptal edilme olasılığı % 10 iken, bu oran 2017 yılında %15’ e çıkmıştır.
2.En az ve istikrarlı ihale iptal oranı mal alım ihalelerinde gerçekleşmiştir. Bunun nedeni kısa vadeli alımlar olması, teslim sürelerinin kısalığıdır. Buna rağmen 2017 yılında ortalama %3.5 oranında artış olmuştur.
3. Hizmet ihalelerindeki artış nedeni KHK ile taşeron işçilerin kadroya geçirilmesi ve akabinde birçok ihalenin iptal edilmesidir.
4. Yapım işleri ihaleleri iptal oranı da 2017 yılında diğer yıllara göre %2-3 artış göstermiştir. Bunun nedeni sözleşme sürelerinin uzun olması ve ekonomik belirsizlik ortamıdır.
5. İhale İptallerinde KİK kararlarının etkisi çok az olmuştur. Ancak KİK tarafından verilen ihale iptali oranı ise son iki yıldır düşmektedir. Bunun nedenleri araştırıldığında, değişik sebeplerin ortaya çıktığı bilinmektedir. 20.07.2018
(Detaylı bilgi için KILIÇ HUKUK OFİSİ ile iletişime geçiniz.)