Kamu İhaleleri kapsamında yapılan sözleşmelerde Yükleniciler, İdarelerle karşılaştıkları uyuşmazlıklarda, Yüksek Fen Kurulu’na, başvuru yapılması konusunda tereddütler yaşamaktadır. Bu bilgilendirme yazımızın konusu da, Yüksek Fen Kurulu’na ne şekilde başvuru yapılacağının anlatılması olacaktır.
Bilindiği gibi, kamu ihaleleri kapsamında alımı “yapılan yapım işleri” ve “yapım ile ilgili danışmanlık hizmet işleri”; uzun süreli sözleşmeler olup, sözleşmenin uygulanması, özel bilgi ve donanıma dayalı işlemler bütününden oluşmaktadır. Bu yüzden de İdare ile Yükleniciler arasında, pek çok uyuşmazlık yaşanması muhtemeldir.
“Yapım Müteahhitleri” ile “Yapım ile İlgili Danışmanlık Hizmet Sunucularının” İdarelerle karşılaştıkları uyuşmazlıklar genellikle;
uyuşmazlıklardır.
Yaşanan uyuşmazlıkların, dava açılmadan önce çözülebilmesi için, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na, 2020 yılında, 2 madde eklenmiştir. Eklenen bu madde ile düzenlenen hükümlere göre; Kamu İhale Kanunu kapsamında gerçekleşen, yapım ve yapım ile ilgili danışmanlık hizmet işlerine ilişkin, sözleşme uygulamalarındaki uyuşmazlıkların giderilmesi görevi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde bulunan, Yüksek Fen Kuruluna, verildi. Başka bir anlatımla, yapım sözleşmelerinde; Yüklenici veya İdarelerin, sözleşme sürecindeki anlaşmazlıklarda, yargılama veya Sayıştay incelemesine konu edilmemiş olmak şartıyla, anlaşmazlığın çözümü için Yüksek Fen Kurulu nezdinde başvuru yapılmasının, yasal zemini oluşturuldu.
Böylece, kesin kabul aşaması tamamlanıncaya kadarki süreçte, hukuka aykırı işlem yapıldığını veya hak kaybına uğradığını düşünen Yüklenicilerin; Yüksek Fen Kuruluna başvurmak amacıyla, sözleşme tarafı olan İdareye, yazılı başvuru yapabilme imkânı, yasalaşmış oldu.
Ancak, yargı mercilerine ve Sayıştay’a intikal etmiş konular hakkında, İdarelerce görüş sorulması engellenmiştir. Keza bu tür başvurulara da, Kurul Tarafından işlem yapılması mümkün değildir.
Yüklenici tarafından yapılan başvuruların usulüne uygun olabilmesi için İdareler tarafından ve en geç 30 gün içinde olmak üzere; hakkında görüş sorulan konuya dair belgeler ve Yüklenicinin beyanı ile itirazlarına dair belgeler de eklenerek, Yüksek Fen Kuruluna gönderilmesi gerekmektedir.
Yüksek Fen Kurulu ise yapılan itirazları, en geç 60 gün içinde inceleyerek, karara bağlar. Kurul, en az üçte iki çoğunluk ile toplanır ve toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar alır. Oyların eşitliği hâlinde Kurul Başkanının taraf olduğu görüş çoğunlukta sayılır. Üyeler çekimser oy kullanamaz; karşı görüşte olanların karşı oy gerekçeleri yazılı olarak karara eklenir. Kurulun verdiği karar, ilgili İdarece uygulanır.
Ancak Yapım Genel Şartnamesinde, “Yeni Fiyat Tespitinde” yaşanan uyuşmazlıklarda özel hükümlere yer verilmiştir. Buna göre;
belirtilmiştir.
Başka bir anlatımla, İdarelerce onaylanarak geçerli hale getirilmiş bulunan yeni fiyat tespitleriyle ilgili olarak, Yüksek Fen Kurulu tarafından, herhangi bir görüş veya karar verilmez.
Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti kapsamındaki anlaşmazlıklarda, Yüksek Fen Kurulu’na yapılacak başvurularda, standart form kullanılır. Taraflarca ileri sürülen gerekçeler ile kendilerine göre olması gereken fiyatları belirtecek şekilde düzenlenmiş “Anlaşmazlık Tutanağı”, yüklenici ve idarece ayrı ayrı hazırlanmış ve idarece onaylanmamış “Fiyat Tespit Tutanakları” ile bunlara ilişkin “Analiz Belgeleri” talep yazısına eklenir.
Sonuç olarak, inşaat müteahhitlerinin ve yapım ile ilgili danışmanlık hizmet sunucularının, kamu sözleşmeleri kapsamında yaşadıkları uyuşmazlıklarda, yargıya gitmeden önce, Yüksek Fen Kuruluna başvurma hakları bulunmaktadır.
Sözleşme aşamasında yaşanan uyuşmazlıkların Yüksek Fen Kuruluna götürülmesi, sonradan telafisi mümkün olmayan zararların önüne geçecek, sözleşmenin zamanında gerçekleşmesini de sağlayacaktır. Ancak usulüne göre yapılan başvurulardan sonuç alınamaması halinde, adli yargıda dava açılması gerekmektedir.
Avukat Işıl KILIÇ
İhale ve Sözleşme Hukuku Danışmanı
Eki
