İş deneyimini gösteren belgeler; kamu ihalelerine katılmak için daha önce benzer bir iş kapsamında edinilen tecrübeyi tevsik etmek amacıyla ihalede sunulan belgelerdir. 

İş deneyimini gösteren belgeler;

• Kamu İdareleri tarafından düzenlenen standart formlar veya
• Özel sektörde yapılan işler kapsamında edinilen belgeler (fatura, sözleşme, SGK belgeleri vb.) ile
• Mezuniyet belgeleridir (Mühendislik ve mimarlık fakültelerine ait diploma). 

Mezuniyet belgeleri, sadece yapım işi kapsamındaki ihalelerde kullanılabilir. Örneğin gıda mühendisliği diplomasıyla, yemek ihalelerine katılmak mümkün değildir. 

İş deneyim belgeleri (Kamu İdareleri tarafından düzenlenen standart form şeklinde düzenlenen belgeler) ile iş deneyimini gösteren belgeler kapsamındaki mezuniyet belgeleri, tüm yapım ihalelerinde İdarelerce istenmek zorundadır. 

İş deneyim belgesi olarak kamu kurumlarından kendisine herhangi standart form düzenlenmemiş kişilerin, mezuniyet belgeleri ile yapım ihalelerine katılması mümkündür. Ancak mezuniyet belgelerinin ihalelerde kullanılması için, bazı koşulların sağlanması da gerekmektedir.

Öncelikle bir mimar  veya mühendise ait mezuniyet belgesi ile ihaleye katılmak isteyen sermaye şirketleri için süre kısıtlaması getirilmiştir. Bu kapsamda, mezuniyet belgesi sahibi mimar  veya mühendis ortağın, en az beş yıldır tüzel kişiliğin % 51 veya daha fazla  hissesine sahip olduğunu, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden sonra tevsik etmesi gerekmektedir.  Bunun için, sermaye şirketinin mezuniyet belgesini sunduğu mühendis ve mimarın;

• En az beş yıl şirkette kesintisiz olarak çalıştığı ve
• Sermayenin en az % 51 hissesine sahip olduğu,

İhalede tevsik edilmelidir. 

Belirlenen orandaki ortaklığın tevsiki ise;

• Ticaret ve sanayi odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya
•  Yeminli mali müşavir ya da 
• Serbest muhasebeci mali müşavir tarafından düzenlenen ve

İhale mevzuatında belirlenen belge ile yapılır.

 Mezuniyet belgeleri, iş ortaklıklarınca ihalelerde kullanılabilir. Bu kapsamda, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde; özel ortakların istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin iş deneyim belgesi sunmaları mümkündür. Ancak, özel ortakların iş deneyimini tevsik amacıyla mezuniyet belgeleri sunması durumunda ise, mezuniyet belgelerinin ihale konusu iş veya benzer işe denk sayılacağı belirtilen mimarlık veya mühendislik bölümlerine ait olması gerekli ve zorunludur.

İhalelerde öne çıkan bir diğer önemli husus ise Mezuniyet belgesinin ne kadarlık bir iş deneyimine denk geldiğinin, hesaplanması sorunudur! Burada ikili bir ayrım yapmak mümkündür:

• Birincisi, mezuniyet belgesine sahip olan kişinin daha önce Kamu İhaleleri kapsamında, herhangi bir iş, yapmamış olması,
• İkincisi ise mezuniyet belgesine sahip olan kişinin aynı zamanda kamu ihaleleri kapsamında bir iş deneyimine sahip bulunmasıdır!

 Mezuniyet belgelerinin yanı sıra, herhangi bir iş bitirme belgesi veya benzer belgeye sahip olmayan mimar ve mühendisler;

• Toplam süresi 15 yılı geçmemek üzere, 
• Mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, 4734 sayılı Kanunda belirlenen tutarın çarpımı ile
• Bulunan değer üzerinden,

İş deneyimine sahip olabilecektir. 

Ancak herhangi bir iş deneyimi belgesi olan; mimar ve mühendisler, 15 yıllık sınırlamaya tabi olmayacaktır.  Örneğin;

• İş bitirme, 
• İş durum, 
• İş denetleme, 
• İş yönetme gibi,

belgelerin de mezuniyet belgesiyle birlikte ihalede sunulması durumunda, mezuniyet tarihinden sonra geçen sürenin 15 yıldan fazlası da dikkate alınacaktır.

Mezuniyetten sonra geçen süreye ilişkin, deneyimin tespitinde; yıl, ay ve gün üzerinden kıst olarak hesaplama yapılması zorunludur. Örneğin 20 Temmuz 2020 tarihinde gerçekleştirilen bir yapım işi ihalesine katılan ve iş deneyimini mezuniyet belgesi ile tevsik etmek isteyen bir isteklinin, mezuniyet tarihinin 1 Temmuz 2010 olduğunu varsayalım. Bu durumda, mezuniyet tarihi ile ihale tarihi arasındaki süre; 10 yıl, 1 ay 19 gün olarak hesaplanmalıdır. Kamu İhale Kanununda, 2020 döneminde, mezuniyetten sonra geçen her yıl için esas alınacak tutarın 358.977 olduğu dikkate alındığında; 

• 10 yıllık deneyim tutarı, 10 yıl çarpı 358.977 lira ve toplamda 3.589.770 lira olacak,
• 1 aylık deneyim tutarı, Kanunda belirlenen 358.977 nin 12 aya bölümünden elde edilen 29.914,75 liranın yine 1 ile çarpımından elde edilen 29.914,75 lira olarak hesaplanacak,
• 19 günlük deneyim tutarı,  aylık tutarın 30 güne bölümünden elde edilen 997,158 lira ile yine 19 günün çarpımından elde edilen 18.946 lira olacak,
• Toplam İş deneyimine denk gelen tutarın ise; yıl, ay ve gün hesaplamalarının toplamı olan 3.638.630,75 lira şeklinde, hesaplanacaktır! 

Kamuda halen görev yapan kişilerin mezuniyet belgelerinin kullanılmasında veya başka sermaye şirketlerinin kullandırılmasında da bazı kısıtlamalara gidilmiştir. Örneğin; Kamu görevlilerine ait mezuniyet belgeleri, bu kişilerin görevleri devam ettiği sürece, kullanılamaz ve kullandırılamaz.

Bir diğer kısıtlama ise tüzel kişi tarafından iş deneyimi olarak sunulan mezuniyet belgesinin, tüzel kişiliğin en az % 51 hissesine sahip ortağına ait olması halinde, bu ortağa ait mezuniyet belgesi, teminat süresi sonuna kadar, başka bir tüzel kişiye kullandırılamamasıdır.           

İş deneyimini gösteren belgelerle ilgili her yıl, yüzlerce uyuşmazlık yaşanmaktadır. Bunların çoğu şikâyet, itirazen şikâyet veya dava açılması suretiyle giderilmeye çalışılmaktadır. Oldukça karışık olan ihale mevzuatı kapsamında uyuşmazlıkların önlenmesi için hukuki yardım alınması gerekmektedir.