A)  AÇIKLAMALAR:

1.  Bilindiği üzere, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 34 üncü maddesinde teminat olarak kabul edilecek değerler belirlenmiş olup, bunlardan bir tanesi de “Tedavüldeki Türk Parası” yani nakit olarak yatırılan teminattır. İhalede geçici teminatın nakit olarak yatırılması durumunda ise teminatın yatırıldığını gösteren belgelerin, mutlaka EKAP’a yüklenmesi gerekir.  

2. Diğer yandan, 01 Ağustos 2025 tarihinde yürürlüğe giren Kamu Alımlarının Elektronik Ortamda Yapılmasına İlişkin Uygulama Yönetmeliği uyarınca, ilanı/duyurusu 01 Ağustos 2025 ve sonrası elektronik ortamda yapılacak ihalelerde, tekliflerin gönderilebilmesi için, ihaleye katılım belgesindeki zorunlu alanların doldurulması ve geçici teminat tutarının yeterli olması şartı getirilmiştir. Bu yolla geçici teminatı uygun olmayan isteklilerin ihaleye katılımı engellenmiştir.

3. Bununla birlikte, geçici teminatın nakit olarak yatırıldığı ihalelerde; geçici teminatın teklif edilen bedelin yüzde üçünden az olması, yatırılan teminatın farklı bir ihaleye ilişkin olması, teminat yerine başka bir belge beyan edilmesi veya boş bırakılması, şeklinde durumlarla sık sık karşılaşılmaktadır.

4. Öte yandan ihalelerde, isteklilerin sınır değeri ve buna bağlı olarak ihale sonucunu etkilemeye yönelik teklif sunmaları ile yaklaşık maliyet ve/veya diğer teklif bedelleri arasında bariz bir yakınlık ve/veya uyum olacak şekilde teklif vermeleri de sıklıkla karşılaşılan durumlardandır.

5.  Yukarıda açıklanan durumların önüne geçebilmek ve ihale sürecini hızlandırabilmek adına Kamu İhale Kurumu tarafından; geçici teminatın nakit olarak sunulduğu ihalelere ve isteklilerin teklif bedelleri ile yaklaşık maliyet ve/veya diğer teklif bedelleri arasında belirli bir yakınlık kurarak irade birliği içinde teklif verilen ihalelere ilişkin olarak, 03.09.2025 tarihli ve 2025/DK.D-310 sayılı Kurul Kararı alınmıştır. 

B) DÜZENLEYİCİ KURUL KARARI NELER GETİRİYOR?

03.09.2025 tarihli ve 2025/DK.D-310 sayılı Kurul Kararı uyarınca;

1. Geçici teminatın nakit olarak sunulduğu ihalelerde;  

• EKAP’ta tanımlı alana yüklenen belgelerdeki tutar bilgisinden farklı bir tutar bilgisinin beyan edilmesi ve teminatın teklif edilen bedelin yüzde üçünden az olması,
• Yüklenen belgenin ya da yatırılan teminatın farklı bir ihaleye ait olması,
• EKAP’ta tanımlı alana teminat yerine başka bir belgenin yüklenmesi,
• EKAP’ta tanımlı alana boş bir sayfa yüklenmesi,

durumlarında, şikayet ve/veya itirazen şikayet hakkının kullanılarak, ihale sürecinin uzamasına ve kamu hizmetinin kesintiye uğramasına neden olunması halinde, bu fiil veya davranışlar 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesinin (a) veya (b) bentleri kapsamında rekabeti veya ihale kararını etkilemeye ve/veya ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmaya yönelik davranış olarak kabul edilecek ve işlem tesis edilecektir.

2. Sınır değeri ve buna bağlı olarak ihale sonucunu etkilemeye yönelik irade birliği içinde hareket edildiğini gösterecek şekilde isteklilerin teklif bedelleri ile yaklaşık maliyet ve/veya diğer teklif bedelleri arasında bariz bir yakınlık ve/veya uyum bulunduğunun, ilave bir araştırma yapılmasına gerek olmaksızın açıkça anlaşılması halinde, bu fiil veya davranışlar 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesinin (a) veya (b) bentleri çerçevesinde rekabeti veya ihale kararını etkilemeye ve/veya ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmaya yönelik davranış olarak kabul edilecek ve işlem tesis edilecektir.

C) DEĞERLENDİRME VE SONUÇ:

Kamu İhale Kurulu karar ile;

1. 01 Ağustos 2025 tarihinde yürürlüğe giren Kamu Alımlarının Elektronik Ortamda Yapılmasına İlişkin Uygulama Yönetmeliği kapsamında getirilen ihaleye katılım belgesindeki zorunlu alanların doldurulması ve geçici teminat tutarının yeterli olması şartına paralellik sağlanmıştır. Bu yolla geçici teminatı uygun olmayan isteklilerin ihaleye katılımı engellenmektedir.

2. İsteklilerin sınır değeri ve buna bağlı olarak ihale sonucunu etkileyecek şekilde teklif sunmaları, yaklaşık maliyet ve/veya diğer teklif bedelleri arasında bir yakınlık ve/veya uyum olacak şekilde teklif vermelerinin de büyük ölçüde engelleneceği değerlendirilmektedir. 

3. Kötü niyetli istekliler için getirilen ağır yaptırımlar, ihale sürecinin zamanında sonuçlanmasına olumlu katkı sağlayacağı için, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması mümkün olabilecektir.

4. Ancak, geçici teminatın nakit olarak yatırıldığı ihalelerde; teklif edilen bedelin yüzde üçünden az olması, yatırılan teminatın farklı bir ihaleye ilişkin olması, teminat yerine başka bir belge beyan edilmesi veya boş bırakılması gibi haller kapsamında, isteklilerin şikayet ve/veya itirazen şikayet hakkını kullanması durumunda, ihale sürecinin uzadığı ve kamu hizmetinin kesintiye uğradığı gerekçesiyle, bu fiil veya davranışların, rekabeti veya ihale kararını etkilemeye ve/veya ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmaya yönelik davranış olarak kabul edilerek işlem tesis edilmesi,  Anayasal hakkını kullananlar açısından uygulamada büyük sorunlar çıkaracak ve mahkeme süreçlerine neden olacaktır. Oysa, eksik veya hatalı nakit teminat yatırılmasının önüne geçmek için elektronik ihalelerdeki olduğu gibi bir sistemin, Kamu ihale Kurumunca sağlanması ile bu sorunların baştan çözüleceği düşünülmektedir.

5. Sınır değeri ve buna bağlı olarak ihale sonucunu etkilemeye yönelik irade birliği içinde hareket edildiğini gösterecek şekilde isteklilerin teklif bedelleri ile yaklaşık maliyet ve/veya diğer teklif bedelleri arasında bariz bir yakınlık ve/veya uyum bulunduğunun, ilave bir araştırma yapılmasına gerek olmaksızın açıkça anlaşılması maksadıyla idarelerce yapılacak tespitlerde; eşitlik ilkesine uygun hareket edilmesi, objektif davranılması yanında, Kanunda belirlenen suçun tanımında yer alan yasak fiil veya davranışın varlığı, suçun ihale sürecinde yer alanlarca işlenmiş olup olmadığı ile suçun  işlendiğine dair güçlü kanıtların bulunması koşullarının oluşup oluşmadığının da   dikkate alınması gerekmektedir.

6. Sonuç olarak; Kamu İhale Kurulu’nun aldığı Düzenleyici Karar kapsamında idarelerin çok dikkatli, hakkaniyetli ve objektif olması ve keyfi uygulamalar yapmaması gerekir. Aksi halde isteklilerin yönünden hem yasaklama yaptırımı, hem de cezai kovuşturmalar   artacaktır. Bunun yanında isteklilerin de  ihale sürecinde hak kaybı yaşamaması ve yaptırımlarla karşılaşmaması adına, ihale sürecinde mevzuat düzenlemelerine uygun hareket etmesi   önem arz etmektedir. 12.09.2025

(Detaylı bilgi için KILIÇ HUKUK OFİSİ ile iletişime geçiniz.)