1-ÖZET: 

Kamu kaynaklarını kullanan Kamu İdareleri, gerçekleştirecekleri işler için düzenledikleri ihale dokümanlarına, “yurt dışı gezisi masraflarını yüklenicinin karşılayacağı” yönünde hükümler koyabilmektedir. Bu durum; kamu kaynaklarının, şahsi menfaatler için harcanması şeklinde yorumlanabilmektedir. Yine yurt dışı gezisini finanse eden müteahhitte karşı İdare personelinin, devlet yararına karar alması da imkansızlaşmaktadır. Oysa mevzuatımızda, şehir dışı veya yurt dışı görevler için kamu görevlilerine ayırdığı harcırah ve ödenekler mevcuttur. 

2- YAŞANMIŞ OLAY

Olayda; yurt içinde gerçekleştirilecek yapım işi için düzenlenen ihale dokümanında;

• İdarenin personeline kongre, fuar ve inceleme gezisi için bir program uygulanacağı,
• Bu seyahat ile ilgili ulaşım, yemek ve konaklama, gibi giderlerin teklif fiyatına dahil olduğu,

Hükümleri konulmuştur.

Ancak ihale dokümanında seyahatin hangi ülkeye yapılacağı ve müteahhittin ne kadar masraf yapacağı, belirtilmemiştir. Üstelik ihale konusunun, yurt dışı ile mutlak bir ilişkisi de bulunmamaktadır.

İdarenin yaptığı düzenleme, hiç kuşkusuz 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun Temel İlkeler başlıklı 5’nci maddesine aykırıdır. Keza ihale dokümanına konulan hükümler, rekabete ve şeffaflık ilkelerine uygun olmayıp, teklif vermeyi tereddütlü hale getirmiştir.

İdare tarafından hazırlanan yaklaşık maliyetin de yapılacak yurt dışı gezisi maliyetini ne şekilde belirlendiği, bir muammadır. Yani yaklaşık maliyetin eksik ve kusurlu hazırlanma olasılığı da yüksektir. İhale gerçekleşmiş olması halinde bu durum; sınır değerin yanlış hesaplanmasına, ekonomik olarak en avantajlı teklifin sağlıklı belirlenememesine neden olacaktır.  

Ayrıca İdarenin yaptığı düzenlemenin aksine, kamu çalışanlarının hizmet gereği yapacakları yurt dışı gezi ve eğitim amaçlı görevlendirmenin ne şekilde yapılacağı da mevzuatlarla hüküm altına alınmıştır. Başka bir anlatımla Devlet; kendi memurunun yurt dışına seyahat etmesi ve konaklaması için ödenek ayırmaktadır. Bu haliyle de ihale dokümanı düzenlemesi, ilgili mevzuata aykırıdır.

3-SONUÇ: 

Günümüzde, yukarıdaki olaya benzer ihale dokümanı düzenleyerek, yüzlerce ihale yapılmaktadır. Yani müteahhittin uçağına binen, yemeğini yiyen, ayarladığı yatakta yatan kamu görevlileri bulunmaktadır. Başka bir anlatımla, müteahhittin kesesinden yurt dışı gezisine giden kamu görevlilerinin, kamu yararına hizmet etmeleri kuşkulu hale gelmektedir. 

Nihayetinde yukarıda anlattığımız olaya benzer ihale dokümanları ile ihaleye çıkılması ve bu durumun itirazen şikâyet konusu yapılması halinde, ihale iptal edilecektir.

İhale danışmanlığı alan kurumsal firmaların yukarıdaki olaya benzer olumsuzluklarda, zamanında tedbir alarak sözleşme uygulamasında zor durumda kalmayacaklarını değerlendiriyoruz.    

İlyas KILIÇ

Kamu Yönetimi Uzmanı

İhale Danışmanı